5.png

      

        Ślady najstarszego osadnictwa w Stojeszynie pochodzą z okresu wpływów rzymskich (30 r. n.e. – 500 r. n.e.). W tym czasie istniała osada zamieszkana przez ludność rolniczą.

        Pierwsza pisana wzmianka o Stojeszynie pochodzi z okresu znacznie późniejszego i pojawia się w 1409 roku. Wówczas to dziedzicem Stojeszyna był szlachcic Florian. Kolejnymi dziedzicami byli: Chwalisław z Blimowa i Jaśko w 1414 roku, Małgorzata ze Stojeszyna w 1420 roku, szlachcic Jaśko z Stojeszyna w 1427 roku oraz Mikołaj z Stojeszyna w 1429 roku.

        W 1445 roku sąd polubowny przyznał dziesięcinę snopową ze Stojeszyna proboszczowi w Potoku.

        Następnym znanym właścicielem był Stanisław ze Stojeszyna, który to zapisał żonie Dorocie w 1466 roku, 50 grzywien posagu i tyleż wiana. Według rejestru poborowego powiatu urzędowskiego z 1531 roku wieś miała 3 1/2 łana ziemi ornej oraz 1 młyn.

        W 1529 roku dziesięcina snopowa z całej wsi w wysokości 10 grzywien oddawana była przez miejscowych kmieci plebanowi w Potoku.

        W latach 1550-1598 istniał w Stojeszynie zbór kalwiński, o którym brak wszelkich wiadomości po 1598 roku.

Wieś w początkach wieku XVII należała do rodziny Stojeńskich, między innymi do Michała ze Stojeszyna – Stojeńskiego (1692 r.). W 1692 roku nieznany szlachcic zapisał w testamencie 500 złotych polskich na naprawę kościoła w Modliborzycach. W 1767 roku właścicielami Stojeszyna byli Ignacy Stoiński, wojski urzędowski i Bystrzonowski, chorąży parnawski.

        Na Sannie znajdował się most o długości 30 łokci warszawskich. Z tytułu utrzymania mostu państwo pozwoliło właścicielom pobierać opłaty za przejazd, czyli tzw. mostowe. W przypadku mostu na Sannie w Stojeszynie właściciele pobierali w 1767 roku od konia i wołu w ciężarze 1 grosz; a od każdego konia i wołu luzem idącego, 5 wieprzów, 10 skopów opłatę w wysokości 1 szeląga. Jednym z ważniejszych szlaków drożnych był trakt wrocławski (śląski) idący od Radzięcina przez Kocudzę, Krzemień, Janów, Modliborzyce, Stojeszyn, Potoczek, Łysaków, Zaklików, Zdziechowice, Kosin do Zawichostu, a następnie na Śląsk.

        Stojeszyn po trzecim rozbiorze Rzeczypospolitej w 1795 roku znalazł się w zaborze austriackim. Stan ten nie trwał długo, gdyż w 1809 roku po wojnie polsko-austriackiej wszedł w skład Księstwa Warszawskiego.

Klęska Napoleona pod Moskwą w 1812 roku przekreśliła nadzieję na istnienie Księstwa Warszawskiego, którego ziemie zostały zajęte przez wojska rosyjskie w 1813 roku.

        W 1811 roku dzierżawcą Stojeszyna był Hipolit Sierakowski, komornik lubelski. Stojeszyn znajdujący się w zaborze rosyjskim w 1827 roku liczył 341 mieszkańców i 63 domy.

        Kolejnym właścicielem w 1828 roku był Jan Nepomucen Łempicki komisarz Wydziału Administracyjnego i Oświecenia Województwa Lubelskiego.

        W 1887 roku dobra stojeszyńskie składały się z folwarków: Stojeszyn i Felinów i liczyły 6450 morg. Folwark w Stojeszynie liczył 3657 mórg lasu, 1107 mórg nieużytków, 529 mórg gruntów ornych i ogrodów, 112 mórg łąk, 26 mórg pastwisk i 30 mórg w odpadkach. W XIX wieku w Stojeszynie znajdował się młyn wodny, browar, tartak, piec wapienny i smolarnia.

        W końcu XIX wieku wieś po raz kolejny zmieniła właścicieli. Po rodzinie Łempickich Stojeszyn został przejęty przez Jana Gierlicza, a następnie jego syna Aleksandra.

        Czasy pierwszej wojny światowej zahamowały rozwój miejscowości. Zakończenie działań w 1918 roku otwierało nowy etap w dziejach Stojeszyna.

        W okresie dwudziestolecia międzywojennego nastąpił wzrost liczby mieszkańców z 933 w 1921 roku do 1246 (w tym 8 Żydów) w 1933 roku. Folwark stojeszyński Aleksandra Gierlicza w 1933 roku liczył 2345.80 ha.

        W latach Drugiej Rzeczypospolitej powstała szkoła której kierownikiem był Stefan Chrzanowski. Budżet na rok szkolny 1936/1937 wyniósł 776 złotych 60 groszy.

        W czasie drugiej wojny światowej spaleniu uległa prawie cała wieś. W końcu 1944 roku nastąpiła parcelacja folwarku Aleksandra Gierlicza, z którego wydzielono działki przejęte przez mieszkańców Stojeszyna i Brzezin. Po 1945 roku rozebrano dworek modrzewiowy wzniesiony przez rodzinę Łempickich.

        W 1956 roku powstała w Stojeszynie straż pożarna, a w 1965 roku oddano do użytku nową szkolę. W 1984 roku erygowana została w Brzezinach parafia pod wezwaniem Miłosierdzia Bożego i Matki Boskiej Fatimskiej. Nowy kościół powstał według projektu dwóch architektów: R. Gizy i A. Adamczuka.

        W 1996 roku Stojeszyn I i II zamieszkiwało 841 mieszkańców. W obu wsiach (odrębne sołectwa) było 304 gospodarstwa.

        W Stojeszynie zachowały się pozostałości zespołu dworsko-parkowego z XIX wieku w postaci: bramy wjazdowej, budynku czworaków dworskich oraz cennego starodrzewia z zabytkowymi alejami.

Grzegorz Ciupak